AMED -Kürdistan ve Türkiye’de gazetecilere yönelik son 3 ayda yaşanan hak ihlallerini raporlaştıran Özgür Gazeteciler Cemiyeti, 4 gazetecinin katledildiği, 70 gözaltı, 14 tutuklama, 8 fiziki saldırı, 7 işten atma ve açılan soruşturma sayısını 136 olarak açıkladı.
Özgür Gazeteciler Cemiyeti (ÖGC), 22 Nisan Kürt Gazeteciler Günü vesilesiyle Türkiye ve Kürdistan’da gazetecilerin son 3 ayda maruz kaldığı baskı, tutuklama, soruşturma ve şiddet gibi konularda rapor açıkladı. “Özgür Basın Raporu” adıyla yayınlanan raporda öne çıkan başlıklarda, “Son 3 ayda katledilen gazeteci sayası 4, gözaltına alınan 70, tutuklanan 14, işkence ve kötü muamele 3, tehdit edilen 9, keyfi engelleme ve haber takibi engeli 12, baskıya uğrayan basın organları 2, saldırıya uğrayan 8, açılan soruşturma sayısı 136, kapatılan gazete 8, kapatılan haber sitesi 10, kapatılan TV-radyo 5, yayın yasağı 4, işten çıkartılan 7 gazeteci” şeklinde sıralandı.
Açıklanan raporun detayları başlıklar halinde şöyle sıralandı;
Son 3 ayda katledilen gazeteciler:
*17 Şubat 2016’da Ankara’da askeri servis araçlarının geçişi sırasında gerçekleştirilen bombalı saldırıda Tarım TV Muhabiri Gülşen Yıldız (32) yaşamını yitirdi. Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi mezunu Yıldız, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’na bağlı yayın yapan Tarım TV’de yaklaşık 4 yıldır gazeteci olarak çalışıyordu.
*23 Şubat 2016 tarihinde Şırnak’ın Cizre ilçesinde, haber takibinde bulunan Azadiya Welat Gazetesi Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Rohat Aktaş olduğu belirlendi.
*23 Şubat 2016 tarihinde Şırnak’ın Cizre ilçesinde, haber takibi yapan Azadiya Welat Gazetesi çalışanı Ömer Baran olduğu belirlendi.
*12 Nîsan 2016’da Gaziantep’te DAİŞ’in üstlendiği saldırıda ağır yaralanan Suriyeli gazeteci Muhammed Zahir El Şerkat hayatını kaybetti.
Gözaltına alınıp tutuklanan gazetecilerin isimleri ise şöyle:
*05 Ocak 2016 tarihinde Van ilinde, polis tarafından eş zamanlı düzenlenen ev baskınlarında JINHA Van Muhabiri Rojda Oğuz gözaltına alındı. 8 Ocak 2016 tarihinde, Van Emniyet Müdürlüğü’nde tamamlan ifade işlemlerinin ardından adliyeye sevk edilen Oğuz, “örgüt üyesi olmak” iddiasıyla tutuklandı. Oğuz, 28 Mart 2016 tarihinde görülen ilk duruşmada tahliye edildi.
*05 Ocak 2016 tarihinde Şırnak’ın Silopi ilçesinde, ilan edilen sokağa çıkma yasağı sırasında, polis tarafından düzenlenen ev baskınlarında aralarında DİHA Silopi Muhabiri Nedim Oruç gözaltına alındı. 06 Ocak 2016 tarihinde, tamamlanan ifade işlemlerinin ardından adliyeye sevk edilen Oruç, “örgüt propagandası yapmak” iddiasıyla tutuklandı.
*02 Şubat 2016 tarihinde Malatya ilinde, 14 öğrencinin tutuklandığı soruşturma dosyasında ismi yer aldığı için ifade vermek üzere Malatya Cumhuriyet Savcılığı’na giden DİHA Muhabiri Nuri Akman, “Örgüt Üyesi Olmak” iddiasıyla tutuklandı.
*10 Şubat 2016 tarihinde Antep ilinde, DİHA Antep muhabiri Nazım Daştan, evine gittiği sırada polislerce durdurularak, hakkında bir soruşturma olduğu gerekçesiyle gözaltına alındı. 11 Şubat 2016 tarihinde, emniyette tamamlanan ifade işlemlerinin ardından adliyeye sevk edilen Daştan, Facebook’ta paylaştığı haberler gerekçe gösterilerek “örgüt propagandası yapmak” iddiasıyla tutuklandı.
*11 Şubat 2016 tarihinde Bitlis’in Tatvan ilçesinde, ilçeye bağlı köylerde polis ve asker tarafından düzenlenen ev baskınlarında Serkan Aydemir isimli yerel gazeteci gözaltına alındı. *13 Şubat 2016 tarihinde emniyette tamamlanan ifade işlemlerinin ardından adliyeye sevk edilen Aydemir, “Örgüt üyesi olmak” ve “Örgüt propagandası yapmak” iddiasıyla tutuklandı.
*11 Şubat 2016 tarihinde Diyarbakır Merkez Sur ilçesinde, ilan edilen sokağa çıkma yasağı sırasında Rosangela Miccoli ve Licia Fucina isimli İtalyan gazeteciler, polis arama noktasında uzun süre bekletildikten sonra darp edilerek gözaltına alındı.
*11 Şubat 2016 tarihinde Antalya ilinde, polis tarafından düzenlenen ev baskınında DİHA Muhabiri Feyyaz İmrak, gözaltına alındı. 15 Şubat 2016 tarihinde, emniyette tamamlanan ifade işlemlerinin ardından adliyeye sevk edilen İmrak, “örgüt üyeliği” iddiasıyla tutukladı.
*14 Şubat 2016 tarihinde İstanbul’un Maltepe ilçesinde, polis tarafından düzenlenen ev baskınında, Özgür Gündem ve Azadiya Welat Gazetesi dağıtımcısı Şahin Özyıldırım gözaltın alındı. Özyıldırım 16 Şubat 2016 tarihinde çıkarıldığı mahkemede tutuklandı.
*19 Şubat 2016 tarihinde Diyarbakır Merkez Sur ilçesinde, ilan edilen sokağa çıkma yasağı sırasında, ilçede mahsur kalan DİHA Muhabiri Mazlum Dolan, beraberindeki yurttaşlarla mahsur kaldıkları evden çıktıktan sonra, polis tarafından gözaltına alındı. 23 Şubat 2016 tarihinde, emniyette tamamlanan ifade işlemlerinin ardından adliyeye sevk edilen Dolan ve beraberindeki 5 yurttaş, “örgüt üyeliği” iddiasıyla tutuklandı.
*24 Şubat 2016 tarihinde Diyarbakır ilinde, Yurtsever Gençlik Dergisi Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Muhammed Yusuf Keskin, not defterinde bulunan yazı ve telefon numaraları suç delili sayılarak ve “Örgüt üyesi olmak” iddiasıyla tutuklandı.
*26 Şubat 2016 tarihinde Mardin’in Derik ilçesinde, AA Muhabiri Cebrail Parıltı gözaltına polis tarafından gözaltına alındı. 29 Şubat 2016 tarihinde tamamlanan ifade işlemlerinin ardından adliyeye sevk edilen Parıltı “örgüt üyesi” olduğu iddiası ile tutuklandı.
*09 Mart 2016 tarihinde Manisa ilinde, Azadiye Welat gazetesi dağıtımcısı Semih Elitaş, çalıştığı iş yerine baskın düzenleyen polisler tarafından gözaltına alındı. Emniyette tamamlanan işlemlerinin ardından adliyeye sevk edilen Elitaş, “Örgüt propagandası yapmak” ve “Örgüte kazanç sağlamak” suçlamalarıyla tutuklandı.
*11 Nîsan 2016 tarihinde: Van’ın Erdemit ilçesine bağlı Kurubaş Mahallesi’nde haber takibi esnasında polisler tarafından gözaltın alınan DİHA stajyer muhabiri Ziya Ataman, İl Emniyet Müdürlüğü’ndeki ifade işlemlerinden sonra Van Adliyesi’ne getirildi. Savcılık ifadelerinin ardından “Örgüt üyesi olmak” iddiasıyla mahkemeye sevk edilen Ataman, SEGBİS üzerinden Beytüşşebap Sulh Ceza Hakimliği’ne ifade verdi. İfade işlemlerinin ardından Ataman, “örgüt üyesi olmak” iddiasıyla tutuklanarak Van M Tipi Kapalı Cezaevi’ne gönderildi.
*14 Nîsan 2016 tarihinde: Nisêbîn’de gözaltına alınan ve tutuklanma talebiyle mahkemeye sevk edilen DİHA muhabirlerinden Meltem Oktay, “örgüt üyesi olmak” iddiasıyla tutuklandı.
*15 Nîsan 2016 tarihinde: Sakarya’da TEM ekipleri tarafından yapılan ev baskınlarından aralarında DİHA Muhammed Doğru’nun da bulunduğu 11 kişi gözaltına alındı.
DİHA muhabiri Muhammed Doğru’4 gün sonra çıkarıldıkları mahkeme tarafından tutuklandı.
İşkence ve kötü muameleye maruz kalan gazeteciler:
*05 Ocak 2016’da Şırnak’ın Silopi ilçesinde, ilan edilen sokağa çıkma yasağı sırasında 24 kişi ile birlikte gözaltına alınan ve ardından tutuklanan DİHA Muhabiri Nedim Oruç, işkenceye uğradı.
*20 Ocak 2016’de Şırnak’ın Cizre ilçesinde, ilan edilen sokağa çıkma yasağı sırasında, Cudi Mahallesi’nde mahsur kalan yaralıları ve cenazeleri almaya giden, aralarında milletvekili ve belediye yetkililerinin de bulunduğu 20-25 kişilik grubun üzerine, zırhlı araçlardan açılan ateş açıldı. Grubun içerisinde bulunan İMC TV Kameramanı Refik Tekin, vurularak yaralandı. Saldırıda 2 yurttaş yaşamını yitirirken, 12 yurttaş yaralandı. Saldırı anına ait görüntüler, yaralı olmasına rağmen Tekin tarafından görüntülendi.
*24 Şubat 2016’da Diyarbakır’da yapılan protestoda DİHA Muhabiri Ayşe Sürme, Ural tipi zırhlı araçtan atılan gaz bombası kapsülünün vücuduna isabet etmesi sonucu yaralandı.
*06 Mart 2016 tarihinde Mardin’in Nusaybin ilçesinde, Dicle Mahallesi’nde haber takibi yapan Jin Haber Ajansı (JINHA) Muhabiri Zehra Doğan ile FİFA Fransa fotoğraf ajansında çalışan ve ismi öğrenilemeyen bir gazeteci, çekim yaptığı ev güvenlik güçleri tarafından otomatik silahlarla tarandı. Uzun süre taranan evde, gazeteciler bir süre mahsur kaldıktan sonra, ateşin kesilmesinin ardından evden ayrılabildi. Bombaatara ait olduğu belirtilen merminin patlamasından kaynaklı ismi gazeteci şarapnel parçasıyla elinden yaralandı.
*09 Şubat 2016 tarihinde Diyarbakır ilinde, Cizre’deki katliamlara karşı yapılan eylemleri takip etmek üzere Yenişehir ilçesi Gevran Caddesi’nde bulunan DİHA Muhabiri Alaattin Zuğurli’ye, siyah renkli Toyota marka araçtan ateş açıldığı ileri sürüldü.
*13 Mart 2016’da Hakkâri’nin Yüksekova ilçesinde, haber takibi yaptığı esnada güvenlik güçleri tarafından atılan havan topu şarapnelinin sol koluna isabet etmesi sonucu JINHA Muhabiri Gülfidan Ataman, ağır yaralandı.
Alıkonulan Gazeteciler:
19 Şubat 2016 tarihinde Mardin’in Nusaybin ilçesinde, haber takibinde bulunan AA Muhabirleri Rauf Maltaş, Onur Çoban ve Kenan Yeşilyurt, ilçede bulanan YPS üyeleri tarafından alıkonuldu. Muhabirler, 21 Şubat 2016 tarihinde oluşturulan bir heyete teslim edilerek, serbest bırakıldı.
Özgür Gündem Gazetesi’nin maruz kaldığı baskılar:
*İstanbul Cumhuriyet Baş Savcılığı bünyesinde kurulan Terörle Mücadele Savcılığı bürosu tarafından gazeteye yönelik soruşturma başlatıldı. Bu birimde görevlendirilen 2 Savcı tarafından gazetede yer alan haber ve köşe yazılarını gerekçe göstererek, gazetenin Sorumlu Yazı İşleri müdürü Reyhan Çapan, İnan Kızılkaya ile Genel Yayın Yönetmenleri Emire Eren Keskin ve Hüseyin Aykol, köşe yazarları ve muhabirler hakkında, Terörle Mücadele Kanunu (TMK) kapsamında soruşturmalar açılmaya başlandı.
*TMK Savcılığı tarafından Reyhan Çapan ve Emire Eren Keskin’ e yönelik 78 soruşturma,
*25 Mart 2016 tarihi itibariyle gazetenin Sorumlu Yazı İşleri Müdürü olan İnan Kızılkaya hakkında açılan 21 soruşturma devam etmektedir.
*20 Nisan 2016 itibariyle toplam 48 soruşturma devam etmektedir.
*Bu bağlamda açılmış olan toplam 99 soruşturmanın 51 tanesi davaya dönüştü. Bu davaların yargılamaları İhtisas mahkemesi olarak isimlendirilen İstanbul 13. ACM. ve İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemelerinde yapılmaktadır.
*Soruşturma dosyaları kapsamında, Gazetenin sorumlu yazı işleri müdürü Reyhan Çapan ve GYY Emire Eren Keskin hakkında “yurtdışına çıkış yasakları” ve adli kontrol altında tutuma kararları verildi.
*Gazetenin sorumlu yazı işleri müdürü Reyhan Çapan ve GYY Emire Eren Keskin hakkında 2016 Ocak ayı itibariyle TCK. 299/1 ve TCK. 301 Madde kapsamında Basın Savcılığı tarafından açılan toplam 47 soruşturmadan 29 tanesi dava dönüştürüldü. Bu davalar yargılamaları İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesinde yapılıyor.
Sonuçlanan davalar:
2016 yılı Nisan ayı itibariyle yargılaması sonuçlanan davalarda;
Sorumlu Yazı İşleri müdürü Reyhan Çapan hakkında TMK. 6., 7. Maddeler kapsamında 3 yıl 9 ay 22 gün hapis cezası :
Genel Yayın Yönetmeni Eren Eren Keskin hakkında 1 yıl 3 ay hapis cezası verildi. Temyiz başvurusu üzerine dosyalar Yargıtay’a gönderildi.
2016 yılı Nisan ayı itibariyle, Basın kanunu kapsamında açılan davalarda; Reyhan Çapanhakkında 255 bin TL Emire Eren Keskin hakkında 100 bin TL para cezasını içeren mahkûmiyet kararları verildi. Temyiz başvurusu üzerine dosyalar Yargıtay’a gönderildi.
Gazetenin web sayfası Nisan 2016 tarihi itibarıyla 5 kez kapatıldı.
Kapatılan ve engellenen basın organları:
*28 Ocak 2016 tarihinde, Hakkari’nin Yüksekova ilçesinde yayın yapan Yüksekova Haber sitesine, TİB tarafından “İdari tedbir” kararı verilerek yuksekovahaber.com adresi erişime engellendi.
*26 Şubat 2016 tarihinde, Ankara Cumhuriyet Başsavcısı Ramazan Dinç, TÜRK-SAT Genel Müdürlüğü’ne ‘örgüt propagandası yaptığı’ gerekçesiyle gönderdiği yazıda, İMC TV yayınlarının durdurulmasını istedi. TÜRK-SAT tarafından, İMCTV’nin uydu yayına son verilerek, ekranları karartıldı. Yapılan açıklamada, “Pazarlama bölümünden gelen talimatla yayını kestik” denildi.
*04 Mart 2016 tarihinde, İstanbul 6. Sulh Ceza Hakimliği, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nın talebi üzerine Zaman Gazetesi’ne kayyım atanmasına karar verdi. Zaman gazetesinin de içinde bulunduğu Feza Gazetecilik A.Ş.’ye Sezai Şengönül, Avukat Tahsin Kaplan ve Avukat Metin İlhan kayyım olarak atandı.
*04 Mart 2016 tarihinde, Feza Gazetecilik Grubu’na ait Cihan Haber Ajansı’nın internet sitesi, erişimi kapatıldı. 07 Mart 2016 tarihinde, Cihan Haber Ajansı ve Reklamcılık A.Ş’ye (CHA), İstanbul 1. Sulh Ceza Hakimliği tarafından kayyım atandı.
*11 Mart 2016 tarihinde, RTÜK, Gün TV’nin 5 Ocak’ta yayınladığı ana haber bülteninde “devletin bölünmez bütünlüğüne aykırı” ve “halkı kin ve düşmanlığa sevk edici” yayın yaptığı gerekçesiyle, 6112 sayılı yasanın 8’inci maddesinin 1’inci fıkrasında yer alan a ve b maddeleri uyarınca iki ayrı ceza kararı aldı.
*17 Mart 2016 tarihinde, Özgür Gündem Gazetesine ait (ozgur-gundem.org) haber sitesine, TİB tarafından erişime engeli getirildi.
*14 Mart 2016 tarihinde, Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, Özgür Gündem Gazetesi’nin 14 Mart 2016 tarihli sayısının sürmanşetinde bulunan “Newroz’un ayak sesleri” başlıklı haberini gerekçe göstererek, gazete hakkında “örgüt propagandası” iddiasıyla soruşturma başlattı. Soruşturmanın ardından 15 Mart 2016 tarihinde, Özgür Gündem gazetesinin “Sarı Basın” sahibi çalışanlarının kartları, Başbakanlık Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü
*9 Nisan 2016 tarihinde; Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı (TİB), Yüksekova Haber internet sitesini dördüncü kez erişime engelledi.
*15 Nisan 2016 tarihinde; DİHA, Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı (TİB) tarafından 35’inci kez erişime engellendi.
*15 Nisan 2016 tarihinde; Rus haber ajansı Sputnik’in Türkçe yayın yapan ‘tr.sputniknews.com’ adresi de dahil olmak üzere ajansın 31 dilde yayın yapan internet adreslerine, Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı (TİB) tarafından erişim engeli getirildi.
*15 Nîsan 2016 tarihinde; Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı (TİB), Kürtçe yayın yapan
Azadiya Welat gazetesi’ne 6 kes, Jin Haber Ajansı (JINHA) internet sitelerine 5’î kez erişim engeli getirildi.
Getirilen yayın yasakları:
*17 Şubat 2016’da Ankara’daki bombalı saldırıda 28 kişi yaşamını yitirdiği, 61 kişi yaralandığı olayda RTÜK tarafınadan, patlama haberlerine ilişkin yayın yasağı getirildi.
*13 Mart 2016’da Ankara, Güven Park’ta bombalı saldırı eyleminde 34 kişi yaşamını yitirdiği, 19’u ağır 125 kişi yaralandı. 1. Sulh Ceza Hakimliği, bombalı saldırı haberlerine ilişkin, yayın yasağı getirilmesine karar verdi.
*19 Mart 2016’da İstanbul’un Beyoğlu ilçesinde, bulunan İstiklal Caddesi’nde bombalı saldırı gerçekleştirildi. Saldırıda, saldırgan 4 kişi yaşamını yitirdi. 37 kişi ise yaralandı. RTÜK tarafınadan, patlama haberlerine ilişkin yayın yasağı getirildi.
İşine son verilen gazeteciler:
*26 Şubat 2016’ta Mardin’in Derik ilçesinde, gözaltına alınıp tutuklanan AA Muhabiri Cebrail Parıltı işine son verdi.
*04 Mart 2016’te İstanbul 6. Sulh Ceza Hakimliği, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nın talebi üzerine Zaman Gazetesi’ne kayyum atanın ardından Gazetenin Genel Yayın Müdürü Abdülhamit Bilici, Genel Yayın Yönetmen Yardımcısı Bülent Korucu, Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Mehmet Özdemir ve Today’s Zaman Genel Yayın Yönetmen Yardımcısı Celil Sağır, işten çıkarıldı.
*04 Mart 2016’da Sabah gazetesi dış haberler muhabiri Enise Aşkın, sosyal medyadaki paylaşımları gerekçe gösterilerek gazete yönetimi tarafından işine son verildi.
*17 Mart 2016’da Halk TV’de sunuculuk yapan Ece Zereycan’ın, işine son verildi.
*18 Mart 2016 tarihinde, Vatan gazetesi yazarı Sanem Altan’ın yazılarına, gazete yönetimi tarafından son verildi.
(DİHA)