Hıdırellez Bayramı ve Aleviler

6 Mayıs’ta başlayan Hıdırellez Bayramı’na az bir zaman kaldı.  Alevilerde bu bayram, Hızır ile Hızır İlyas’ın karada buluştukları gün olarak bilinir ve kutlanır.

 

Hızır sözcüğü Arapca’da Al Hazır,Al-Hızır’ olarak geçmekte ve yeşilik anlamına gelmektedir. Ayrıca ab-ı hayat (bengisu, yaşamsuyu) içmiş ölümsüz olduğuna, darda kalanların imdadına yetişmekle ünlü olan Peygamber Hızır Aleyhisselam, yada Hızır Nebi olarak kabul görmektedir. Hızır ölümsüz sayılmaktadır.Yine ölümsüz sayılan Hızır İlyas’da ab-ı hayat içerek ölümsüzleştiğine inanılmaktadır.

Hızır günü olarak adlandırılan Hıdırellez Bayramı Hızır ile Hızır İlyas’ın karada buluştukları gün olarak kutlanır.(Lütfü Kaleli mitolojide ve inanç Peygamberler S.241)

Anadolu’nun birçok yöresinde Hıdırellez gecesi dilenen dileklerin gerçekleşeceğine,hastaların iyileşeceğine,uğursuzlukların sona ereceğine,sorunlara çözüm bulunacağına,kısmetlerin açılacağına ve bereketin artacağına ilişkin yaygınbir inanış vardır.

Anadolu Alevi Bektaşilerine göre Hızır kimi zaman yoksul ve fakir kılığında gelir, kimi zaman sıcak bir dost suretinde görünür. Hızır bazen Şah MerdanAli’yel Mürteza gözüyle görünmüş, kimi zaman Hallacı Mansur, Nesimi, kimi zaman Hünkar gözüyle görmüşler. Bazen Pirsultan olmuş ve daha nice ismini sayamadığımız değerlerimizle hep özdeşleştirmişiz, hatta bütün Peygamberlere kılavuzluk yaptığını dahi söyleyebilmişiz.Nuhu tufandan,Yusufu kuyudan,Yunusu balığın karnından kurtaran Hızırdır. Musa’ya kılavuzluk eden ,cansız balığı canlandıran, İsa’yı göğe ağdıran, Halil İbrahimi ateşten, Hz . Muhammedi miraca götüren, Hızırdır. İtikat ve inancın doğruluğun olduğu her yerde Hızır var olmuştur.

 

Hızır ve İlyas söylencelerde iki kardeş yada arkadaş olduğu, Hızır’ın karada insanlara yardım eden, Hızır İlyas’ın ise derya ve denizlerde darda, zorda kalanların imdadına yetişen ulu bir zat olduğuna inanılır. Halk arasında bu iki isim birleştirilerek Hıdırellez şeklinde telaffuz edilir. Genel inanca göre iki kardeşin karada buluştukları gün olan 6 Mayıs’ta,da Hıdırellez Bayramı yapılır.

Köylerde Hıdırellez günü lokmalar yapılır, kurbanlar kesilir, Cem’ler tutulur, ziyaretlere lokmalar yapılarak gidilir. Hıdırellez kutlamaları daima yeşillik, ağaçlık alanlarda, su kenarlarında, bir türbe ya da yatırın yanında yapılmaktadır.

Gençler dileklerini kağıtlara yazarak suya atarlar. Kırlardan toplanan kırk tür bitkiden kaynatılarak elde edilen suyun, tüm hastalıklara iyi geleceği inancı da yaygındır. Veya çicekleri kurutup evlerinde asanlar , dileklerin kabul olması için dualar yaparlar.

Anadolu Alevileri Hızırı boz atıyla aksakalıyla her zaman darda olduklarında beklerler. Hallacı Mansurun Enel Hak deyimi,ulu ozanlardan Yunus Emre’nin etidim kemiğe büründüm Yunus diye göründüm demesi Tanrı’nın bir cemali’nin insanda görünüme taşınmasıdır.

Yöresel farklılıklar olsa da Hıdırellez Bayramı özünde aynı değerleri taşımış insanların medet umduğu vede umut bağladığı karada ve deryalarda zorda kalanlara yardım eden iki ulu zat olarak bilinmektedir.

 

 

EN SON EKLENENLER