Pazarcık’ta 160 Kürd köyü ve mezrası var. Bu köyler iki büyük aşiretin, Sînamîllî ve Otmî aşiretlerinin köyleridir.
Devlet bazen Rîvon (Tilkiler) örneğinde olduğu gibi 37 mezrayı bir köy saymakta ve tümüne „Tilkiler“ demektedir. Yine Dî Şuke, Dî Ebdila ve Yoşilon üç ayrı köy olmasına rağmen Cimikanlı olarak yani bir köy olarak bilinmektedir. Dî Bêxça, Walpirçkon, Nosiron ve Miçon da dört ayrı köy ama Çamlıca olarak kayıtlarda yer alır.
Biz bütün köy ve mezralarımızı tek tek isimlendirdik. Aşağıda hepsinin listesini göreceksiniz. Anlaşılır olsun diye Otmî aşiretinin Rîvon, Bûgon, Maxikon ve Zêtkon kollarına ait köy ve mezraları kendi başlıkları altında verdik.
Köy sayısına vurursan iki aşiretin köy sayısı hemen hemen aynıdır. Ama Sînamîllî köyleri genelde büyüktür. Otmî aşiretine mensup köyler çoğunlukla mezradır. Örneğin Rîvon’un bazen 5 hanelik mezraları bile bulunmaktadır. Yine Rîvon’un 15’e yakın mezrası 1980-1990 arasında boşaldı veya devlet zoruyla boşaltıldı. Ancak biz yine de hepsinin adını yazdık. Köylerimizi yok etseler bile isimlerini yok edemesinler diye…
Şu da belirtilmeli… Pazarcık’ın resmi sınırları sürekli değişiyor. 100 yıl önce Halep’e bağlıydı, 50 yıl önce Antep’e bağlıydı, şimdi Maraş’a bağlı. Geçtiğimiz yıllarda sınırları yine değiştirildi. Bu nedenle köy listesini yaparken devletin kayıtlarına göre yapmadık. Bugün bazı köyler Çağlayancerit’e, bazıları da Antep merkeze bağlı olabilir. Ama onlar Pazarcık köyleridir. Adıyaman’a bağlı olan Karolmaz köyü için de bu durum söz konusudur. Diğer yandan, bazı Zêtkon ve Maxikon köyleri de kendilerini daha çok Antepli hisseder. Çünkü ekonomik ve sosyal ilişkileri genellikle Antep üzerinden olur.
Şimdi köylerimizi görelim:
Otmî (Atmî-Atmiyan) Aşireti’ne
Bağlı Rîvon Kolunun Köyleri
- Baktoşon
- Camikon
- Conon
- Çaqon
- Gunde Alife
- Gunde Xocayî Ano
- Gundî Cixe
- Gundî Çolêx
- Gundî Deva
- Gundî Gurde
- Gundî Horik
- Gundî Karte
- Gundî Kare
- Gundî Karre
- Gundî Kindir
- Gundî Miste
- Gundî Ore
- Gundî Pone
- Gundî Sile
- Gundî Xinde
- Gundî Xoyle
- Gurraşon
- Hurkon
- Karton
- Mozikon
- Murikon
- Ollakoron
- Owlix
- Ponon
- Tokûşon
- Qaragol
- Quliyon
- Qosarûton
- Quron
- Xalakoron
- Uzunçarşı
- Zorbûn
Otmî Aşireti’ne Bağlı Zêtkon
(Kızkapanlı) Kolunun Köyleri
- Çopiron 2. Gozliye
- Gözon 4. Gundî Bellik
- Gundî Êraw 6. Haciyon
- Hasaraşon 8. Haydon
- Îlîkon 10. Îmon
- Korta Sure 12. Mizmîliye
- Okkaşon 14. Tozon
Otmî Aşireti’ne Bağlı
Maxikon Kolunun Köyleri
- Gundê Boyvê (Payamlı)
- Gundê Gole (Göllüce)
- Gundê Gedixquyê (Gedikkuyu)
- Gundê Husikon (Taşlıoba)
5.Gundê Kartê Ce (Yelbüken)
- Gundê Nûre
- Gundê Qarke (Akkabur)
- Gundê Pîrke (Çatalyurt)
- Gundê Razikon (Razolar)
- Gundê Tutunluxê (Tütünlük)
- Gundê Yoli (Çamurlu)
- Gundê Zarix
Otmî Aşireti’ne Bağlı
Bûgon Kolunun Köyleri
- Çawirme (Kurtdere)
- Çoçalon (Çöçelli): Sînamîllî ve Alxas‘lı aileler de var.
- Dî Ebdila (Dî Pîrkon)
- Dî Haçên
- Dî Şuke (Ovdilon-İğdeli)
- Dî Mamadî Ûse (Hasankoca)
- Gundî Mamiş (Memişkahya)
- Korta Sure (Bu köyde Bûgon ve Zêtkon koluna mensup aileler oturuyordu. Bugün Bûgon koluna mensup aileler oradan taşındı.)
- Kûtonon (Çolaxalo)
- Yoşilon (Yeşiloba)
Pazarcık’ta Sînamîllî ve Diğer Kürd Köyleri
- Amiron
- Bêzon: Bezolar
- Camison
- Çarkazon: Göynük
- Çigîle: Çigli
- Çokmoxe: Çakmak
- Çoşmonon: Çoşmanlı
- Damîrçon: Demirciler
- Delizê Dî Kolo: Bölükçam
- Delizê Dî Batke: Bölükçam
- Delizê Gir: Bölükçam
- Dî Bargîron: Şahintepe
- Dî Bêxça: Çamlıca
- Dî Bilikon: Çiçekalanı
- Dî Xinto: Şahintepe
- Dî Fîlle: Fillolar
- Dî Haçên
- Dî Mûse: Payamlıbağ
- Dî Şakoke: Armutlu
- Dî Qawon: Sarıerik
- Dî Qaware
- Dondikon: Esmepûr
- Dowûdon: Davutlu
- Doxanon: Doğanlıkarahasan
- Esmepûr: Karaağaç
- Ewirli: Evri (Taşbiçme, küçük bir kasabadır. İçinde hem Kürdler, hem Türkler yaşar.)
- Gonîg e (Dî Sare, Dî Oxon): Bozlar
- Gundî Kulxêş: Külhaş Karahöyük (Bu köy Celikan aşiretine mensuptur.)
- Hamiskon: Hamzikanlı
- Hamûton: Gökçayır
- Hazazaron: Esmepûr
- İncirli
- Karolmazon: Çelik
- Kelon: Kelibişler
- Kizîron: Kizirli
- Koyton: Güneykışla (Altıneli)
- Kosiklon: Köskanlı
- Kîrni: Kirni
- Koynê Hecîre
- Maxsiyon: Maksutuşağı
- Molê Amiron: Emiruşağı
- Milone Soqî
- Milone Tope
- Milone Ûngûte
- Mistoylon: Esmepûr
- Mîzmîli: Qarxale
- Miçon
- Mociron: Abbasiye
- Mole Bî Ye: Söğütlü
- Nosiron: Çamlıca
- Olîbagon: Alibeyköyuşağı
- Oricon: Esmepûr
- Oşixon
- Oxcon: Akçalar
- Ovdilon: Kizirli
- Pûlyone Jeri: Akdemir (Aşağı Pulyanlı)
- Pûlyone Jûri: Denizli (Yukarı Pulyanlı)
- Seyfon: Çatalhöyük
- Sadaqon: Sadakalar
- Salmanî Pok
- Şillon:
- Şixraşon: Başpınar
- Şoquliyon: Bayramgazi
- Şoylon: Şallıuşağı
- Taterlî: Tetirlik
- Tawkaylon: Tevekeli
- Teron: Çınarlı
- Topolon (Topaluşağı): Seyrantepe
- Turûşon: Turunçlar
- Töron: Kizirli
- Qamikon: Yarbaşı
- Qawon
- Qûylon: Bayırlı
- Ûsone Jeri: Aşağı Cennetpınarı
- Ûsone Jûri: Yukarı Cennetpınarı
- Walpirçkon: Çamlıca
- Xidkon: Çokyaşar
- Xidkone Olbistone: Çokyaşar
- Zînkon: Zeynepuşağı
Not: Köy listesini 2009’da Pazarcık gazetesinde yayınlamıştım. 2012 yılında çıkan Pazarcık isimli kitabımda da köylerimizin listesi vardır. Daha önce Pazarcık kaymakamlığı bir kitap yayınlamış ama sadece 64 köyün ismini yazmıştı. Üstelik sadece Türkçe isimlerini… Mehmet Bayrak da Sînamîlî aşiretine ilişkin kitabında 64 köy ismine yer vermişti. İlk kez 152 köy ve Kürdçe isimleri benim çalışmamda yayınlandı. Eh, bu kadar da olsun. 🙂